Postępowanie karne za błąd medyczny
Postępowanie karne wszczynane jest przez organy ścigania (Policję lub prokuratora) z urzędu lub na wniosek osoby zawiadamiającego, w przypadku, gdy organ posiada uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa.
Zgodnie z obowiązującą zasadą wzajemnej niezależności prowadzenia postępowań z zakresu odpowiedzialności zawodowej lekarzy oraz odpowiedzialności karnej i cywilnej, niezależnie od postępowania karnego, pokrzywdzony może domagać się pociągnięcia lekarza, który dopuścił się błędu lekarskiego, do odpowiedzialności cywilnej, o której będzie orzekał sąd powszechny. Nadto lekarz może ponosić odpowiedzialność zawodową przed okręgowym sądem lekarskim.
Postępowanie przygotowawcze – lekarz jako podejrzany
Postępowanie przygotowawcze prowadzi Policja lub prokurator. Od momentu postawienia lekarzowi zarzutów przez prowadzącego postępowanie, lekarz staje się stroną postępowania – podejrzanym.
Ważne! Podejrzany w postępowaniu karnym może ustanowić obrońcę w osobie adwokata lub radcy prawnego, który w ramach aktywnej obrony będzie mógł uczestniczyć wraz z podejrzanym w czynnościach postępowania, w tym przy składaniu wyjaśnień przed organem prowadzącym postępowanie.
Podejrzanemu przysługuje w trakcie całego postępowania szereg uprawnień procesowych, w tym w szczególności prawo do odmowy składania wyjaśnień lub odpowiedzi na pytanie oraz prawo do zgłaszania dowodów.
Postępowanie karne kończy się sporządzeniem przez prokuratora prowadzącego postępowanie aktu oskarżenia, który następnie jest kierowany do właściwego sądu. Z tą chwilą podejrzany staje się oskarżonym.
Postępowanie sądowe – lekarz jako oskarżony
Po skierowaniu przez prokuratora do sądu aktu oskarżenia podejrzany staje się oskarżonym. W trakcie rozprawy oskarżonemu przysługuje również prawo do odmowy składania wyjaśnień oraz odpowiedzi na pytanie.
Jeżeli wina oskarżonego nie budzi wątpliwości nie oznacza to braku możliwości obrony polegającej w tym przypadku na jak najkorzystniejszym zakończeniu postępowania i wymierzeniu jak najmniej dotkliwej kary oraz zakończenia postępowania bez długotrwałej i często nagłośnionej w mediach rozprawy.
Postępowanie karne przewiduje szereg instytucji umożliwiających oskarżonemu zakończenie postępowania bez przeprowadzenia rozprawy lub postępowania dowodowego czyli tzw. „dobrowolne poddanie się karze”, przez co najczęściej rozumie się instytucję przewidzianą w art. 335 k.p.k. (wniosek prokuratora o wydanie wyroku na posiedzeniu i orzeczenie uzgodnionej kary), art. 338a k.p.k. (wniosek oskarżonego o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie określonej kary) oraz art. 387 k.p.k. (wniosek oskarżonego o wydanie wyroku bez przeprowadzenia postępowania dowodowego).
Ważne! Skorzystanie z instytucji dobrowolnego poddania się karze zależy od złożenia prawidłowego wniosku w określonym terminie. Złożenie wniosku nieprawidłowego lub spóźnionego powoduje jego nieskuteczność a w konsekwencji zaprzepaszcza szanse na szybkie zakończenie postępowania.
Najczęściej popełniane przestępstwa i grożące za nie kary
Jak wskazuje praktyka, lekarze oraz lekarze dentyści najczęściej są pociągani do odpowiedzialności karnej w związku z popełnieniem jednego z następujących kategorii przestępstw:
1. Przestępstwa związane z wykonaniem interwencji medycznej niezgodnie ze stanem wiedzy, w tym;
- przestępstwo z 155 k.k. – nieumyślne spowodowanie śmierci człowieka zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5,
- przestępstwo z 156 § 2 k.k. – nieumyślne spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 1 rok do lat 10,
- przestępstwo z 157 § 3 k.k. – nieumyślne spowodowanie naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia innego niż określone w art. 156 k.k. (zwykłe i lekkie uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia) zagrożone jest karą pozbawienia wolności do 1 roku,
- przestępstwo z 157a k.k. – nieumyślne spowodowanie uszkodzenia ciała dziecka poczętego lub rozstrój zdrowia zagrażający jego życiu zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 2,
- przestępstwo z 160 k.k. – nieumyślne narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 3.
2. Przestępstwa polegające na nieudzieleniu pomocy z art. 162 k.k. zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 3.
3. Przestępstwo polegające na leczeniu pacjenta bez jego zgody z art. 192 k.k. zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 2.
4. Przestępstwo polegające na ujawnieniu tajemnicy lekarskiej z art. 266 k.k. zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 2.
Ważne! Niektóre spośród przestępstw są ścigane wyłącznie na wniosek pokrzywdzonego co oznacza, iż bez prawidłowo złożonego wniosku o ściganie postępowania karnego nie wszczyna się a wszczęte umarza.
