Postępowanie przed sądami lekarskimi

Coraz wyższa świadomość prawna społeczeństwa oraz ewolucja dotychczasowego modelu paternalistycznego w relacji lekarz – pacjent zmierzająca w stronę modelu partnerskiego, powodują, iż lekarze oraz lekarze dentyści coraz częściej stają się uczestnikami postępowań inicjowanych przez pacjentów, dotyczących ich odpowiedzialności za błąd w sztuce lekarskiej.

Jedynie należyta reprezentacja lekarza w postępowaniu toczącym się z jego udziałem stanowi gwarancję obrony przysługujących mu praw.

„Lekarz ma swobodę wyboru w zakresie metod postępowania, które uzna za najskuteczniejsze”

(art. 6 Kodeksu Etyki Lekarskiej)

Wykonywanie zawodu lekarza i lekarza dentysty, będących zawodem zaufania publicznego wiąże się z ponoszeniem odpowiedzialności zawodowej w przypadku naruszenia zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza, określonych w ustawie z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz w Kodeksie Etyki Lekarskiej.

Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej prowadzone jest zgodnie z przepisami Rozdziału 5 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich przez rzeczników odpowiedzialności zawodowej oraz sądy lekarskie przy okręgowych izbach lekarskich.

Zgodnie z obowiązującą zasadą wzajemnej niezależności prowadzenia postępowań z zakresu odpowiedzialności zawodowej lekarzy oraz odpowiedzialności karnej i cywilnej, niezależnie od postępowania toczącego się przed organami samorządu lekarskiego w stosunku do lekarza może toczyć się równocześnie postępowanie cywilne o naprawienie szkody oraz postępowanie karne, w przypadku, gdy czyn zarzucony lekarzowi stanowi jednocześnie przestępstwo.

Wszczęcie postępowania

Rzecznik odpowiedzialności dyscyplinarnej wszczyna postępowanie po otrzymaniu informacji wskazującej na możliwość popełnienia przez lekarza przewinienia zawodowego.

Ważne! Rzecznik może odmówić wszczęcia postępowania jeżeli uzna, że otrzymane zawiadomienie nie daje podstaw do uznania, iż zachodzi możliwość popełnienia przewinienia.

Lekarz jako obwiniony

Obwinionym jest lekarz, wobec którego w toku postępowania wyjaśniającego rzecznik odpowiedzialności dyscyplinarnej wydał postanowienie o przedstawieniu zarzutów lub przeciwko któremu skierował do sądu lekarskiego wniosek o ukaranie.

Ważne! Obwiniony może ustanowić obrońcę w osobie innego lekarza, adwokata lub radcy prawnego, który może uczestniczyć wraz z obwinionym w czynnościach postępowania, w tym przy składaniu wyjaśnień oraz na rozprawie.

Obwinionemu poza prawem do złożenia wyjaśnień lub ich odmowy przysługuje prawo do składnia wniosków dowodowych, które to uprawnienie obwiniony powinien realizować jak najszerzej w celu odparcia zarzutów stawianych przez rzecznika odpowiedzialności dyscyplinarnej.  Dowodami w postępowaniu mogą być w szczególności zeznania świadków, opinie biegłych oraz dokumenty.

Postępowanie przed sądem lekarskim

Postępowanie toczy się na podstawie przepisów Rozdziału 5 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich, a w zakresie w nich nieuregulowanym, na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego.

W pierwszej instancji sprawę rozpoznaje okręgowy sąd lekarski na rozprawie jawnej w składzie trzyosobowym, składającym się z lekarzy. Po przeprowadzeniu postępowania sąd może w określonych sytuacjach umorzyć postępowanie, uniewinnić obwinionego lekarza lub wydać orzeczenie, w którym skarze lekarza na jedną z poniższych kar:

• upomnienie;
• nagana;
• kara pieniężna;
• zakaz pełnienia funkcji kierowniczych w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia na okres od roku do pięciu lat;
• ograniczenie zakresu czynności w wykonywaniu zawodu lekarza na okres od sześciu miesięcy do dwóch lat;
• zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od roku do pięciu lat;
• pozbawienie prawa wykonywania zawodu.

Ważne! W postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej okręgowy sąd lekarski nie może orzec odszkodowania ani zadośćuczynienia.

Od wyroku okręgowego sądu lekarskiego stronom, w tym pokrzywdzonemu, przysługuje odwołanie do Naczelnego Sądu Lekarskiego w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia.

Od prawomocnego orzeczenia Naczelnego Sądu Lekarskiego, kończącego postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy, stronom, ministrowi właściwemu do spraw zdrowia i Prezesowi Naczelnej Rady Lekarskiej przysługuje kasacja do Sądu Najwyższego w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia.

Ważne! Kasacja wnoszona przez obwinionego musi być sporządzona i podpisana przez obrońcę będącego adwokatem albo radcą prawnym.